Έχει σχέση ο τζόγος με την επιχειρηματικότητα?
Οι ψυχολόγοι χαρακτηρίζουν παραδοσιακά τον ψυχαναγκαστικό τζόγο ως μια «διαταραχή του ελέγχου των παρορμήσεων» και τοnαντιμετωπίζουν θεραπεύοντας τις ιδεοληπτικές τάσεις του ασθενούς. Ωστόσο, σύμφωνα με τον καθηγητή Pinhas Dannon της ιατρικής Σχολής Sackler του πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ και το κέντρο ψυχικής υγείας Beer Yaakov, δεν έχουν όλοι οι παθολογικοί παίκτες το ίδιο προφίλ.
Παρόλο που τα τυχερά παιχνίδια σχετίζονται συνήθως με παιχνίδια στο καζίνο, τα στρατηγικά αθλητικά στοιχήματα (η «επιστημονική» ορολογία για τα bets στο ποδόσφαιρο και τα άλλα σπορ) κερδίζουν γρήγορα τη δημοτικότητα, εξηγεί ο καθηγητής Dannon.
«Οι παίκτες του στοιχήματος φαίνεται να πιστεύουν οι ίδιοι ότι είναι οι πιο έξυπνοι παίκτες και πιστεύουν ότι με την εμπειρία και τη γνώση – όπως τα στατιστικά, η φόρμα, οι απουσίες μιας ομάδας, οι καιρικές συνθήκες και η πληρότητα ενός γηπέδου – μπορούν να προβλέψουν καλύτερα το αποτέλεσμα ενός παιχνιδιού από τον μέσο όρο των παικτών».
Ωστόσο, σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychopathology, ο καθηγητής Dannon και ο Δρ Ronen Huberfeld του Κέντρου Ψυχικής Υγείας της Beer Yaakov διαπίστωσαν ότι ούτε η εμπειρία στοιχηματισμού ούτε η γνώση των «αινιγματικών» λεπτομερειών του παιχνιδιού συνδέονται με τα επιτυχημένα αποτελέσματα στοιχημάτων. Πράγματι, λέει, οι δύο πιο επιτυχημένοι παίκτες στη μελέτη τους δεν είχαν προηγούμενη εμπειρία στον τζόγο ή τη γνώση του εν λόγω αθλήματος.
«Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι παίκτες λειτουργούν υπό την ψευδαίσθηση του ελέγχου και της εξουσίας που δεν σχετίζονται με τα αποτελέσματα της πραγματικής ζωής», λέει ο καθηγητής Dannon. Αυτό θα πρέπει να υποστηρίζει τον τρόπο με τον οποίο οι ψυχολόγοι προσεγγίζουν τους παίκτες των στοιχημάτων στα ομαδικά σπορ, οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπίζονται χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους από τους «συναδέλφους» τους που εξαρτώνται από το καζίνο.
Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στον τομέα των στοιχημάτων ποδοσφαίρου, μιας από τις πιο δημοφιλείς και αναπτυσσόμενες μορφές αθλητικού παιχνιδιού. Προσέλαβαν τρεις ομάδες συμμετεχόντων, μεταξύ των οποίων 53 επαγγελματίες αθλητές, 34 οπαδούς ποδοσφαίρου που γνώριζαν για το άθλημα αλλά δεν είχαν παίζει ποτέ και, τέλος, 78 μη παίκτες χωρίς προηγούμενη γνώση του ποδοσφαίρου.
Όλοι οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να τοποθετήσουν στοιχήματα στα τελικά αποτελέσματα ευρωπαϊκών αγώνων ποδοσφαίρου. Σε αυτό το μοντέλο οι παίκτες στοιχημάτισαν πραγματικά τα χρήματά τους στα παιχνίδια, ώστε να βγει σωστά το αποτέλεσμα της έρευνας.
Παρόλο που όσοι είχαν προηγουμένως ήξεραν από ποδόσφαιρο αναμενόταν να έχουν υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι, στην πραγματικότητα, το ποσοστό επιτυχίας τους δεν ήταν καλύτερο από αυτό των άλλων δύο ομάδων.
Αυτό δεν δείχνει ότι υπάρχει πλεονέκτημα για έναν έμπειρο παίκτη. Τα αποτελέσματα εκθέτουν τον μύθο της γνώσης ως ένα ισχυρό πλεονέκτημα στοιχηματισμού. Η αίσθηση του ελέγχου που ενθαρρύνει τους αθλητικούς παίκτες στο στοίχημα τους είναι απλώς μια ψευδαίσθηση.
«Επειδή οι ψυχολόγοι συχνά τοποθετούν όλους τους παίκτες στην ίδια κατηγορία, οι παίκτες στοιχημάτων ομαδικών σπορ συνήθως λαμβάνουν τυποποιημένη θεραπεία. Αλλά αυτές οι μέθοδοι δεν θα τους βοηθήσουν να ξεπεράσουν τον εθισμό τους», προειδοποιεί ο καθηγητής Dannon. Αντ ‘αυτού, οι παίκτες αυτοί χρειάζονται γνωστική θεραπεία που ανακατασκευάζει τις συνήθειες σκέψης τους και τους οδηγεί στην ψευδαίσθηση του ελέγχου.
«Οι παίκτες χαρτοπαικτικών λεσχών χαρακτηρίζονται πιο κατάλληλα ως εμμονικά άτομα, επειδή έχουν λιγότερη πίστη στον εαυτό τους και γνωρίζουν ότι θα χάσουν αργά ή γρήγορα, αλλά τυχεροί, ούτως ή άλλως επειδή αισθάνονται ότι πρέπει να κερδίσουν», λέει. Αντίθετα, οι παίκτες αθλητικού στοιχήματος πιστεύουν ότι μπορούν να ελέγξουν το αποτέλεσμα. Αυτά τα διαφορετικά προφίλ εξάρτησης απαιτούν τελικά διαφορετικές στρατηγικές θεραπείας.
Γενικά όλοι οι εθισμοί χρήζουν θεραπείας…
Χρήστος Παπέλης
Msc, MBA, PhD (candidate)
