Ο ύπνος καθιστά σημαντικό ρόλο στον ημερήσιο μηχανισμό του οργανισμού μας, καθώς βοηθάει τον οργανισμό να έχει εγρήγορση στην καθημερινότητά μας.
Υπάρχουν δύο κατηγορίες που δημιουργούνται στην εξέλιξη του ύπνου μας: ο ύπνος REM-Rapid Eye Movement και ο ύπνος ΝREM.
Ωστόσο ως ψυχοπαθολογία του ύπνου ορίζεται όταν υπάρχει ανωμαλία στην ποιότητα, στη διάρκεια του ύπνου καθώς και παρυπνίες κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Σύμφωνα με το μοντέλο της αϋπνίας (Spielman, 1987), οι παράγοντες που επηρεάζουν τον ύπνο του ατόμου είτε μπορεί να είναι επειδή έχουν ευαίσθητο βιολογικό ρολόι είτε λόγω χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και έτσι έχουν δυσλειτουργικό ύπνο.
Όταν λοιπόν το άτομο αντιμετωπίσει στρεσογόνες καταστάσεις στη πορεία της ζωής του ή μια απότομη αλλαγή στο ωράριο του ύπνου του, υπάρχει πιθανότητα να εμφανίσουν ενόχληση στον ύπνο τους. Αυτή η ενόχληση λοιπόν στη δυσλειτουργία του ύπνου υπάρχει πιθανότητα να διαιωνιστεί.
Ωστόσο σύμφωνα με το γνωσιακό συμπεριφορικό μοντέλο η αϋπνία διατηρείται εξαιτίας διάφορων γνωσιακών διεργασιών όπως είναι η επιλεκτική προσοχή, η λανθασμένη αντίληψη του ύπνου, εσωτερικές αισθήσεις, και το εξωτερικό ερέθισμα όπως είναι το ρολόι.
Η ανησυχία που προκαλείται τη νύχτα ενεργοποιεί το συμπαθητικό σύστημα και έτσι πυροδοτείται η ψυχική διαταραχή. Παραδείγματος χάριν το άτομο με δυσλειτουργία στον ύπνο του ανησυχεί ότι δεν έχει σωστό ύπνο με αποτέλεσμα να κάνει μια σειρά από γνωσιακά λάθη όπως : αυθαίρετο συμπέρασμα (δεν κοιμήθηκα καλά και όλη η μέρα μου θα είναι χάλια), καταστροφολογία (αν δεν κοιμηθώ θα τρελαθώ) κ.τ.λ.
Η θεραπεία του ύπνου με βάση το γνωσιακό συμπεριφορικό μοντέλο βοηθάει το θεραπευόμενο να αποκτήσει ρεαλιστικές γνωσίες και να μην δίνει λάθος παρερμηνείες. Τέλος, από την πρώτη κιόλας συνεδρία ο θεραπευτής δίνει στον θεραπευόμενο ένα πλάνο με κανόνες ύπνου σε συνδυασμό με τεχνικές ψυχοθεραπευτικές όπου θα υπάρχει συνεργατικός εμπειρισμός για την πιο αποτελεσματική θεραπεία.
Πόλυ Κεφαλά – Ψυχολόγος
Βsc Ψυχολογία, Βsc Επικοινωνία, Μsc Κλινική/ Κοινοτική Ψυχολογία
Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
